تعطیلات نوروز فرصت مناسبی برای شروع کتاب‌خوانی است. در نوروز وقت آزاد بیشتری داریم و می‌توانیم با خیال راحت‌تری به سراغ کارهای جدیدی برویم. خواندن کتاب در سال جدید می‌تواند شروع نمادینی برای آشتی ما با مطالعه کردن باشد. در این یادداشت با تعدادی داستان کوتاه و کتاب جیبی آشنا می‌شویم.
چرا داستان‌های کوتاه یا کتاب‌های جیبی بهترین گزینه برای شروع کتاب‌خوانی در عید نوروز هستند؟
داستان‌های کوتاه و کتاب‌های جیبی معمولا هزینه کمتری دارند. خواندن این کتاب‌ها به کتاب‌خوان‌های مبتدی بیشتر توصیه می‌شوند زیرا زمان کمتری لازم دارند. علاوه بر این، امکان آن را داریم که هنگام خواندن داستان‌های کوتاه با انواع ژانرها، سبک‌های ادبی و زبان نویسنده آشنا شویم و به علاقه خود پی ببریم. به طور خلاصه شروع کتاب‌خوانی در تعطیلات عید، زمان زیادی از ما نمی‌گیرد؛ هزینه زیادی ندارد؛ امکان آشنایی با سبک‌های مختلف ادبی را به ما می‌دهد و برای کتاب‌خوان‌های مبتدی، مناسب است.
حال به سراغ تعدادی از داستان‌های کوتاه برای مطالعه در تعطیلات عید می‌رویم.
۱. کتاب «فقط یک طاعون ساده»
کتاب «فقط یک طاعون ساده» نوشته «لودمیلا اولیتسکایا» نویسنده اهل روسیه است. معمولا روس‌ها را به داستان‌های بلند و طولانی می‌شناسیم اما این‌بتر قضیه فرق می‌کند. لودمیلا در سال ۱۹۴۳ به دنیا آمد. او کار نویسندگی را دیر آغاز کرد و اولین آثارش در اواخر دهه هشتاد به چاپ رسید. این نویسنده جوایز متعددی ادبی‌ای را از آن خود کرده است. کتاب فقط یک طاعون ساده به رویدادی واقعی اشاره دارد که ممکن بود دامن تمام اتحاد جماهیر شوروی را بگیرد و سبب وقوع بحران بسیار بزرگی بشود. این داستان در فضای روسیه دهه چهل اتفاق می‌افتد.
رودولف ایوانویچ میکروبیولوژیستی برجسته است که بر روی ساخت واکسن طاعون کار می‌کند. از او برای سخنرانی در شورای مدیران وزارت بهداشت دعوت می‌شود. رودولف به مسکو می‌رود و در این جلسه شرکت می‌کند. او پس از شرکت در جلسه و با بروز علائم بیماری متوجه می‌شود که در اثر یک سهل‌انگاری، به بیماری طاعون مبتلا شده است. او پیش از ظهور علائمی بیماری با افراد بسیاری معاشرت کرده بود و همه آن‌ها مستعد مریضی هستند. حکومت شوروی برای جلوگیری از شیوع طاعون در پایتخت از رئیس پلیس مخفی کمک می‌خواهد. ورود پلیس مخفی به ماجرا، باعث وقوع اتفاقات عجیب‌تری می‌شود.
کتاب فقط یک طاعون ساده به نقل از مجله آلمانی تئوری ادبیات، روایت‌گر زندکی مردمانی است که کنار هراس شیوع یک بیماری کشنده، باید سیاست‌های حکومتی توتالیتر [ اتحاد جماهیر شوروی] برای کنترل همه‌گیری را تاب بیاورند. شیوع طاعون در حقیقت بهانه‌ای به دست نویسنده می‌دهد تا سیاست‌های حکومت شوروی را مورد بررسی قرار دهد. داستان طنز سیاهی نیز دارد. کتاب فقط یک طاعون ساده توسط «آبتین گلکار» و نشر برج به فارسی ترجمه شده است و برای خواندنش به ۹۰ دقیقه زمان احتیاج است تا یک گزینه ایده‌آل برای شروع کتاب‌خوانی باشد.
۲. کتاب «ماشین اندیشه‌نگار»
کتاب «ماشین اندیشه‌نگار» نوشته «آندره موروا»، داستانی جالب و زیبا در ژانر فانتزی است. یک پرفسور فرانسوی و همسرش برای تدریس در دانشگاهی آمریکایی دعوت می‌شوند و این دعوت را می‌پذیرند. بر حسب اتفاق یکی از اساتید این دانشگاه وسیله‌ای را ساخته است که می‌تواند ذهن افراد را بخواند. اطلاعات موجود در ذهن افراد بر روی صفحه‌های گرامافون ضبط می‌شود و پس از ضبط می‌توان آن‌ها را گوش داد. این اختراع مخفی است و بسیاری از ساخت آن خبر ندارند. شخصیت اصلی داستان در ابتدا ماشین اندیشه‌نگار را در محل اقامتشان قرار می‌دهد تا افکار همسرش را گوش کند و پس از آن ماجراهای مختلفی در داستان ایجاد می‌شود.
کتاب ماشین اندیشه‌نگار یک داستان فانتزی صرف نیست. بلکه در آن موضوعات فلسفی، سیاسی و اخلاقی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد. این دستگاه می‌تواند یک توطئه را نیز خنثی کند. داستان ماشین اندیشه‌نگار لحنی جذاب و خواندنی دارد و نویسنده در آن توصیفات بدیعی را به کار برده است و مکالمه‌های جالبی میان شخصیت اول کتاب و همسرش جریان پیدا می‌کند. این کتاب توسط «منیژه کیافر» و انتشارات علمی و فرهنگی به فارسی ترجمه شده است. برای خواندن آن به حدودا سه ساعت زمان نیاز داریم. ماشین اندیشه‌نگار می‌تواند کتاب مناسبی برای شروع مطالعه ژانر ادبیات فانتزی باشد.
۳. کتاب «دستفروش در دادگاه»
کتاب «دستفروش در دادگاه» نوشته «آناتول فرانس»، نویسنده برجسته فرانسوی، فعال سیاسی و اجتماعی است. آناتول فرانس بر خلاف بسیاری از نویسندگان دوره خود، به طبقات پایین اجتماعی تعلق داشت. پدر او از خانواده‌ای بسیار فقیر بود و پس از سال‌ها تلاش توانست صاحب یک کتاب‌فروشی شود. کتاب‌فروشی و محل سکونت خانواده آناتول فرانس در یک‌‌جا قرار داشت.
آناتول فرانس یکی از مهم‌ترین نویسندگان در ادبیات فرانسه است. کتاب دستفروش در دادگاه می‌تواند به ما کمک کند تا با نثر این نویسنده آشنا شویم و دیگر آثار او را بخوانیم. بیشتر کتاب‌های آناتول فرانس دارای مضامین اجتماعی، سیاسی و تاریخی هستند. کتاب دستفروش در دادگاه نیز از این قاعده مستثنی نیست. این کتاب از مجموعه داستان‌های کوتاهی درباره دادگاه و نظام قضایی فرانسه تشکیل شده است. بیشتر داستان‌ها ماهیت و جنبه انتقادی به نظام قضایی فرانسه در دهه بیست میلادی دارند و این‌گونه توضیح می‌دهند که چنین ساختاری نه تنها نمی‌تواند موجب دستیابی دادخواهان به عدالت شود بلکه در بسیاری از مواقع تضییع حق فرودستان را به همراه دارد.
داستان دستفروش در دادگاه نشان می‌دهد که چگونه یک دادگاه ناعادلانه زندگی مرد دستفروشی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و نابود می‌کند. در خلال این داستان، صف‌بندی نیروهای اجتماعی جامعه فرانسه نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد. البته همه داستان‌ها ماهیت انتقادی نسبت به قضات ندارند و قاضی‌ها در داستان‌ها حضور دارند که تلاش می‌کنند تا به عدالت قضاوت کنند. این کتاب توسط «سید حسام‌الدین سید اصفهانی» و نشر افکار به فارسی ترجمه شده و برای مطالعه آن به دو ساعت زمان نیاز است و چه چیزی بهتر از این برای شروع کتاب‌خوانی؟ کتاب «دستفروش در دادگاه» کمک‌مان می‌کند که با نثر آناتول فرانس آشنا شویم و پس از مطالعه آن به سراغ کتاب‌های معروف‌ترش نظیر «خدایان تشنه‌اند» و «جزیره پنگوئن‌ها» برویم.
۴. کتاب «سلوک به سوی صبح»
کتاب «سلوک به سوی صبح» را زندگی‌نامه نمادین «هرمان هسه»، نویسنده برجسته آلمانی دانسته‌اند. سلوک به سوی صبح یک داستان معرفت‌شناسانه است. شخصیت اصلی داستان ه.ه چند سال پس از پایان جنگ بزرگ به حلقه سالکانی می‌پیوندد که در جستجوی رسیدن به اورشلیم و زیارت آن‌جا هستند. این سفر، ماهیتی عارفانه دارد و از قید زمان آزاد است. شخصیتهای مختلفی عضو این نحله عرفانی هستند. شخصیتهای دیگر کتاب‌های هرمان هسه نیز در این اثر حضور دارند. به همین خاطر سلوک به سوی صبح کتاب مناسبی برای شروع خواندن آثار هرمان هسه به حساب می‌آید. کتاب سلوک به سوی صبح، نثری زیبا و مسحورکننده دارد و خواننده را به تأمل وامی‌دارد. هسه در این کتاب نشان می‌دهد که چگونه می‌توان از قید و بندهای زمانی و مکانی رها شد و اثری جذاب خلق کرد.
اما این نحله عرفانی در معرض آزمون و تهدید قرار می‌گیرد. از لحن راوی داستان نیز مشخص است که او از حلقه بیرون آمده است و در آن حضور ندارد. اما ترجیح داده تا تاخیر حلقه را نگهدارد به همین خاطر شروع به مکتوب‌کردن آن کرده است. اما داستان پایانی شوکه‌کننده و عجیب دارد. کتاب سلوک به سوی صبح علاوه بر این‌که اثر مناسبی برای شروع مطالعه آثار هرمان هسه است کتاب مطلوبی برای رفتن به سراغ ادبیات آلمانی محسوب می‌شود. کتاب سلوک به سوی صبح یا سفر به دیار شرق توسط «سروش حبیبی» و نشر ماهی به فارسی ترجمه شده است. برای خواندن این کتاب به حدودا یک ساعت زمان احتیاج دارید، بنابراین می‌توان آن را گزینه مناسبی برای شروع کتاب‌خوانی دانست.
۵. کتاب «چمدان»
کتاب «چمدان» نوشته «سرگئی دولاتوف» نویسنده تجدیدنظر‌طلب اهل روسیه است. دولاتوف در سوم سپتامبر سال ۱۹۴۱ در شهر یوفا دیده به جهان گشود. خانواده او اهل لنینگراد بودند اما وقایع جنگ جهانی دوم باعث شده بود تا آن‌ها به یوفا بروند. مادر سرگئی ارمنی‌تبار بود و پدرش اصالتی یهودی داشت. او در دوران کودکی خود به همراه مادرش به لنینگراد بازگشت. دولاتوف پس از اتمام دوران مدرسه در دانشگاه لنینگراد مشغول به تحصیل شد اما دانشگاه را رها کرد و به خدمت در ارتش در یکی از مخوف‌ترین زندان‌های شوروی فراخواند شد. او طی دوران سربازی به حرفه خبرنگاری روی آورد و در روزنامه‌های مختلف لنینگراد مشغول به کار شد. او در همان زمان سراغ نویسندگی نیز رفت اما تلاش‌های متعدد دولاتوف برای چاپ آثارش در شوروی بی‌نتیجه بود. به همین خاطر او مجبور شد تا کتاب‌هایش را برای چاپ مخفیانه به اروپای غربی بفرستد. این کار برای او مشکلات زیادی را به همراه داشت و باعث شد تا از اتحادیه خبرنگاران اخراج شود. نهایتا در سال ۱۹۷۹ توانست با مادرش، شوروی را ترک کند. بعدها همسر و دخترش نیز به او در نیویورک ملحق شدند. او در ایالات متحده آمریکا شهرت فراوانی بابت داستان‌هایش به دست آورد و در دوران تبعیدش دوازده رمان به چاپ رساند. دولاتوف سرانجام در ۲۴ اوت سال ۱۹۹۰ در چهل‌وهشت سالگی در نیویورک درگذشت.
کتاب چمدان این نویسنده در سال ۱۹۸۶ منتشر شد. چمدان داستانی مربوط به مهاجرت است. شخصیت اول کتاب باید کشورش را ترک کند. او یادگاری‌هایی را در چمدانش می‌گذارد و مدت‌ها پس از مهاجرت سمت چمدانش نمی‌رود تا آن‌ها را خارج کند. اما بالاخره به سراغ چمدان می‌رود و توضیح می‌دهد که هر وسیله به چه خاطره و رویدادی اشاره دارد. نویسنده در قالب داستان چمدان، زندگی در اتحاد جماهیر شوروی را برای خوانندگانش توضیح می‌دهد و از سختی‌های کنار آمدن با حکومتی تمامیت‌خواه به ما می‌گوید. کتاب چمدان دارای نثر ساده و روانی است و خواننده را به خود جذب می‌کند. چمدان توسط «کیهان بهمنی» و نشر ثالث به فارسی ترجمه شده است و خواندنش حدودا دو ساعت زمان می‌برد، در نتیجه گزینه مناسبی برای شروع کتاب‌خوانی است.
۶. کتاب «دوست بازیافته»
کتاب «دوست بازیافته» نوشته «فرد اولدمن» است. این داستان اولین بار در سال ۱۹۷۱ منتشر شد. دوست بازیافته به وقایع مربوط به روی کارآمدن نازی‌ها در آلمان از زبان یک نوجوان اشاره می‌کند و آن را مورد بررسی قرار می‌دهد. دوست بازیافته نثری گیرا و جذاب دارد و می‌تواند کتاب مناسبی برای شروع خواندن رمان‌های تاریخی باشد. خواندن این کتاب حدودا دو ساعت زمان نیاز دارد. دوست بازیافته توسط «مهدی سحابی» و نشر ماهی به فارسی ترجمه شده است و برای خواندنش به حدودا دو ساعت زمان نیاز داریم.
منبع: دیجی‌کالا مگ